Pandemi sürecinin başlaması üstünden bir yılı aşkın bir zaman geçti. Bu süreçte çalışma şeklimiz, işleri yapma şeklimiz ve de en önemlisi sektörel talepler değişti. Ve üstünden geçen bu kadar zaman sonucunda online alışveriş yapma şeklimiz pandeminin başındaki haline göre farklılaştı. İlk başlarda e-ticaret toplu alımlar için kullanılırken (toplu gıda, toplu tuvalet kağıdı gibi örnekleri eminim kimse unutmamıştır), artık daha planlı ve gereksinimlere yönelik alışverişler için e-ticaret üstünden alışverişler yapılıyor.
Kuşkusuz ki bu süreçte en önemli iş markalara düştü ve tüm iş süreçlerini yeni normallere göre tekrar gözden geçirip tüm akışlarını buna göre düzenlediler.
Tüketici Davranışlarındaki Değişim
Tabi ki tüketiciler de bu düzenlemelere tepkisiz kalmadı. bis.org tarafından yapılan araştırmada perakende sektörü tarafından yapılan e-ticaret satışları/siparişler pandemi süreci ile birlikte nerede ise normalin 2.5 katı artmıştır. (Kaynak: https://www.bis.org/publ/bisbull36.pdf)
Belirli ülkelerde perakende sektöründe çevrimiçi siparişler
Rakamlardan da görüleceği gibi zaten hızla büyüyen e-ticaret perakende pazarı 2020 Pandemi süreci ile birlikte beklenenin üstünde bir büyüme gerçekleştirmiştir.
Peki bu rakamlar bize artışı gösteriyor fakat burada bir de tüm Perakende/E-ticaret oranını incelememiz gerekiyor. Aynı kaynaktan alınan şu grafiğe bir bakalım.
E-ticaretin toplam perakende satışlar içindeki payı aniden yükseldi
Buradaki rakamlara baktığımızda 2020’de pandeminin başlaması ile birlikte e-ticaret/perakende oranı hızla yükseliyor fakat Çin ve Amerika gibi ülkelerde bir süre sonra bir düşüş gerçekleşiyor. Fakat ilginç olan nokta şu: İngiltere’de bu oran %25’lere kadar tırmanırken Çin’de de %23 ve Amerika Birleşik Devletlerin’de de %16.5’ları görüyor.
Süreci biraz daha detaylı inceleyince en çok artış gösteren sektörler: (Burada maske/hijyen ürünleri gibi rakamları dikkate almamaya çalıştık çünkü anlık artımlar gerçekleşmiştir ve daha sonra bu talep oldukça azalmıştır )
- Market ve Gıda alışverişleri
- Spor aletleri ve spor ürünleri
- Perakende Teknoloji ürünleri
En çok azalanlar ise
- Turizm sektörü
- Ofis ve Ofis ürünleri
Kadın ve Erkek Davranışlarındaki Değişim
Forbes dergisi tarafından pandeminin başlası ile birlikte bir araştırma yapılıyor ve tüketicilerin satın alma kararları sorgulanıyor. (Kaynak: https://www.forbes.com/sites/gregpetro/2020/03/13/coronavirus-and-shopping-behavior-men-and-women-react-differently/?sh=4e8e7a234737)
Burada yapılan çalışmada:
- Kadınların %71’i virüs ve etkileri konusunda oldukça endişeli olduklarını paylaşırken
- Erkeklerin sadece %60’ı bu endişeyi paylaştıklarını iletmiştir.
Fakat aynı topluluğa alışveriş alışkanlıklarının ve satın alma kararlarının ne kadarının Pandemi dolayısı ile değişeceği sorulduğunda:
- Kadınların %41’i alışveriş alışkanlıklarını değiştireceğini ve satın alma kararlarını yeniden gözden geçireceklerini söylemişlerdir.
- Erkeklerin ise %47’si satın alma alışkanlıkları ve kararlarını gözden geçireceklerini iletmişlerdir.
Erkeklerin %33’ü, kadınların ise sadece %25’i harcamalarını azalttıklarını belirtmiştir.
Ürün Kategorilerinde Yaşanılan Değişim
Nielsen, 100’den fazla ülkede faaliyet gösteren bir Amerikan bilgi, veri ve pazarlama ölçümleme firmasıdır ve dünya çapında yaklaşık 44.000 kişiyi istihdam etmektedir. Pandemi sürecini daha detaylı analiz etmek ve sürecin etkilerini ortaya çıkarmak için yaptığı araştırmada tüketicilerin özellikle 6 alanda davranışlarının değiştiğini fark ettiler.
- İnsanlar artık sağlıklı kalmak ve hastalıkları önceden engellemek için proaktif sağlık ürünleri alımını artırdılar. Özellikle vitamin ve gıda takviyesi satışları oldukça artmıştır.
- İnsanlar bu süreçte pandemiden etkilenmemek için gıda dışı önleyici ürünleri (maske, dezenfektan gibi ürünler) oldukça yüksek miktarda aldı ve bunlardaki satın alma/tüketim oranı hiç değişmedi. Çünkü kullanımı çok daha yaygın bir hale geldi.
- Evlerinde gıda ve diğer ürünleri stoklamak ve daha uzun süre kullanmak için kilerlerler oluşturdular ve bu ürünlerin alımına ağırlık verdiler..
- Karantina hazırlıkları için gerekli alışverişler arttı.
- Pandemi sürecinde kısıtlanmış bir yaşam öngörülüyordu ve insanlar bu süreci en rahat şekilde atlatabilecekleri ürün ve eşyaları almak için gerekli hazırlıkları yaptılar.
- Daha az temas, daha seyrek bir sosyal yaşam gibi “Yeni normal” denen değerler oluşmuştu. Tüm bu süreç için gerekli alışverişleri yaptılar.
Sonuç
Tüm bu rakamlara bakıldığında global olarak yaşanan bir süreç var ve insanlar ayak izlerini küçültmeye, alışveriş davranışlarını değiştirmeye ve en önemlisi daha kısıtlı ve daha az temaslı bir çevrede sosyal yaşamlarını değiştirmeye çalışıyorlar.
Tabi ki müşterilerinin değişen davranış ve alışkanlıkları ister istemez tüm firmaların da iş yapma şekillerini etkiliyor. En önemli değişiklik, insanların teması azaltması ve birbirlerinden uzakta izole çevrelerde yaşamayı seçmeleridir. Bu sebeple de e-ticaret ve bu yeni ekosistemin sağladığı iş yapma şekli firmaların işlerini büyütmelerini sağladı. Tabi ki hızla büyüyen bu ekosistem için Projesoft gibi yazılım firmalarına da süreci kolaylaştıracak yazılımlar ve iş zekasını öne çıkaracak çözümleri oluştuma görevi düşüyor.