Bir pazarın tanımlanması, pazar içinde rekabetinizin derinlemesine araştırılıp analizlerinin yapılması, rakibinizin ya da rakiplerinizin pazardaki güçlü ve zayıf yönlerini tespit edip değerlendirmenize ve rekabet avantajınızı artıracak etkili stratejileri seçebilmenize yardımcı olur.
Bu süreçte olan araştırma aşaması kapsamlı bir piyasa analizinin en önemli bileşenlerinden biridir. Araştırma ile beraber yapılan rekabet analizi, rakiplerinizin pazardaki güçlü ve zayıf yönlerini değerlendirmenize ve rekabet avantajınızı artırmak için etkili stratejiler tespit etmenize olanak tanır. Bu yazımız rekabet analizini adım adım çözmenize, rekabetinizi belirlemenize, özniteliklerinizi belirleyip varlığınızı tartmanıza, güçlü ve zayıf yönlerinizi tespit ederek değerlendirmenize ve pazar segmentinizdeki hedeflerinize yönelik stratejilerinizi ortaya çıkarmanıza yardımcı olacaktır.
E-ticaret sektörü içerisinde, kendi ürününe benzer ya da sizinle aynı ürünü pazarlayan herhangi bir e-ticaret işletmesi sizin için doğrudan bir rakiptir. Ürününüze veya hizmetinize göre farklı veya ikame ürünler sunan firmalar dolaylı rakipler olarak kabul edilir. Tereyağı üreticisi ile aynı müşteriye satılan margarin üreticisi arasında dolaylı rekabet var. Bir başka örnek ise; kontakt lens üreticileri ile dolaylı olarak rekabet eden gözlük üreticisidir. Diğer terimlerle ifade edilen belirli bir ürün veya hizmette müşterinin ihtiyacını karşılayacaktır, ancak kullanılan ürün sizin satışını yaptığınız üründen farklı olabilir. Bir firmanın benzer ürünleri ve dağıtım kanalları varsa ve farklı pazar segmentlerinde faaliyet göstermeyi seçtiyse, bu sizin doğrudan tanımında olan rakibiniz değildir.Ama yinede bu tür firmaların da pazarlama faaliyetlerini izlemek önemlidir, çünkü siz onların pazarlarına girmeye karar verebileceğiniz gibi, onlarda sizin pazar segmentinize geçmeye karar verebilirler.
“Doğrudan ve dolaylı rakiplerinizi tanımlamayı deneyin”
Kapsamlı Bir Rekabet Analizi Neden Bir Pazarlama Planının Önemli Bir Parçasıdır?
Hedef kitlenize ulaşmak ve satışta rekabet avantajı elde edip bu avantajı sürdürülebilir duruma getirmek için, rekabetinizle ilgili bilgilere eksiksiz bir şekilde sahip olmanız gerekir. Derinlemesine bir rekabet analizi ise size aşağıdakileri sağlayacaktır:
- Mevcut ve potansiyel müşterilerinizin rekabeti nasıl değerlendirdiğinin anlaşılması.
- Rakibinizin güçlü ve zayıf yönlerinin pozitif bir kimliği.
- Hedef pazarda etkili rekabet stratejileri geliştirmek için bir mekanizma.
Tüm rakiplerimi analiz etmem gerekiyor mu?
Bazı rakiplerin analizlerinin nispeten kolay yapıldığı pazarlar vardır. Bunlar genelde rakiplerin var olduğu fakat sayı olarak yoğunlaşmamış olduğu pazarlardır. Bu bir ürün veya hizmet senaryosu ise pazarı daha kalabalıktır ve her bir rakip için bir analiz geliştirmeniz gerekecektir. Çelik endüstrisi ve otomobil endüstrisi (parça) bu tip pazarların örnekleridir. Birçok rakip ile aynı pazarda satıyorsanız rekabeti analiz etme işiniz biraz daha zorlaşır. Düzinelerce rakip hakkında bilgi toplamak ve sürdürmek realist olmadığından eski 80/20 kuralını kullanarak rekabetçi analizinizin bütünlüğünden ödün vermeden zamandan tasarruf edebilirsiniz.
Rekabeti Sınırlamak ve Kontrol Etmek
Farklı marka ürünlerinin pazarlamacıları genellikle belirli bir pazar segmentini takip eder. Daha büyük pazarları farklı pazarlama karması gerektiren daha küçük pazarlara bölme aracı olan Pazar Segmentasyonu, rekabeti sınırlama ve kontrol etme girişimini güçlendirmek ve odaklamak için bir araçtır.
Bununla birlikte, bir işletmenin rekabetçi bir ortamda, fiyat değişimlerinden ambalajlamaya ve müşteri hizmetlerini iyileştirmeye ve yeni ürün geliştirmeye kadar geniş bir yelpazede kullanabileceği farklı stratejiler vardır.
Rekabetçi Analizi Oluşturma
Rakip analizlerinizi oluşturmak ve yürütmek aşağıdaki adımları izleyecektir:
- Davranış araştırması yapın
- Rakipleriniz ile ilgili takipçi olun ve genel bilgi toplayın
- Rekabet grubundaki ürün ve katalog bilgilerini analiz edin
- Kendi rekabetçi pozisyonunuzu belirleyin
Beş Güç Modeli
Değerlendirilmesi gereken bir diğer model ise Micheal Porter’in beş güç analizi modelidir. Bu model sektör içerisindeki rekabetin seviyesini sektör içi örgüt ekonomisi kullanarak analiz etmek için kullanılır. Amaç; rekabetçi düzeni belirlemek ile birlikte potansiyel karlılığı çıkarmaktır. Modeldeki süreçlerde meydana gelebilecek olan herhangi bir farklılık sektörü ve sektör içerisindeki işletmeleri doğrudan etkileyebilme etkisi oluşturur. Bu nedenle de bu değişiklikleri anlamak ve rekabette üstünlük kazanmak veya rekabeti elde tutmak için bu model gereklidir. Porter’in beş güç analizi yatay ve dikey rekabet olarak ikiye ayrılır. Güç üstünlüğü içerisinde olan yatay rekabet güçleri; ikame ürünlerin tehdidi, mevcut rakiplerin oluşturduğu tehdit ve pazara yeni girenlerin oluşturduğu tehdittir. Dikey rekabette ise; tedarikçilerin oluşturduğu pazarlık gücü ve müşterilerin oluşturduğu pazarlık gücü bulunur.