Dikey e-ticaret, çok geniş ürün yelpazesi bulunmayan, belli ürün ve ürün gruplarına odaklanmış firmaların yaptığı işe verilen isimdir. Belirli bir ürün grubunu talep eden tüketicilere hizmet veren ve aynı zamanda belirli bir kitleyi hedefleyen bu e-ticaret sitelerinin oluşturduğu dikey e-ticaret sistemi, niş bir alana sahiptir. Bu gruba örnek olarak, sadece oyuncak satan, çiçek satan ya da nikah şekeri satan firmalardan bahsedebiliriz.
Dikey E-Ticaret Hakkında Bilmeniz Gerekenler
- Genel bir e-ticaret işi başlatmaya oranla dikey e-ticaret başlatmak çok daha az yatırım gerektirir. Tabii böyle bir alana girmeyi düşünüyorsanız mutlaka farklı e-ticaret sitelerine de ürün tedariği yapabileceğiniz bir yazılım almanızı öneririz. Böylece başka e-ticaret sitelerine bayilik imkanı sağlama şansınız da olacaktır.
- Dikey e-ticaret yapmayı düşünüyorsanız seçeceğiniz sektörün pazar analizini daha kısa sürede daha başarılı bir şekilde yapma imkanınız var. Herkesin bildiği gibi pazar analizini doğru şekilde yapmak, karlı bir işletme kurmanın ilk adımıdır.
- Eğer dikey e-ticarete erken giriş yaptıysanız kendinizi rakipsiz bulmanız mümkün. Fakat işinizi ileriye doğru götürdüğünüzde hızlı bir şekilde rakipler kazanacağınızdan emin olabilirsiniz.
- Bu alanda da her alanda olduğu gibi müşteri memnuniyeti oldukça önemlidir. Elinizde var olan müşteri kitlesi genele oranla daha dar bir kitle olacağı için onlarla iletişiminizin iyi olması gerekmektedir. Bunu sağlayabilmek adına hem satış öncesi hem de satış sonrası bir takım iletişim çalışmalarında bulunabilirsiniz.
- Dikey e-ticaret adına mutlaka üzerinde durmamız gereken noktalardan bir tanesi de pazarlama konusudur. Burada özellikle ağızdan ağıza pazarlama (WOM) oldukça önemlidir. Bunu sağlayabilmek için sizin, müşterilerinizi sürekli bilgilendiriyor, onların kafalarında soru işareti bırakmıyor olmanız gerekmektedir.
Yatay E-Ticaret Nedir?
Yatay e-ticaret, pek çok ürün çeşidine sahip olan ve içerisinde farklı ürün kategorilerini barındıran dijital pazar alanındaki en yaygın e-ticaret modelidir. Geniş ürün yelpazesiyle, büyük kitlelere hitap eder. Bu e-ticaret modelinde firmanın tek bir sektöre veya ürün grubuna odaklanması beklenmez. Trendyol, N11, Hepsiburada ve Amazon yatay e-ticaret modeline örnek olarak verilebilecek pazar örnekleridir.
Dikey E-Ticaretin Avantajları Nelerdir?
Dikey e-ticaretin avantajları şu şekildedir;
- Az maliyet
- Kolaylık sağlama
- Müşteri ilişkilerinde kaliteli hizmet
- Arama Motoru Optimizasyonu (SEO) kolaylığı
Dikey E-Ticaret İle Az Maliyet Olanağı: E-ticaret sitelerinin bazıları tedarik üzerine çalışır. Yani tüketici ve üretici arasında köprü görevi görür ve gerçekleşen satış üzerinden komisyon alır. Fakat bir dikey e-ticaret sitesi için önerilen model, stoklu satış stratejisidir. Ürün sayısı az olacağı için ürün stoklarına yapılacak olan yatırım maliyeti de diğer e-ticaret sitelerine kıyasla daha az olacaktır.
Bunun yanı sıra dikey e-ticarette yatay e-ticaret sistemine göre daha niş ve kısıtlı hedef kitleye ulaşılacağı ve çok fazla ürün içeriği bulunmayacağı için sitede oluşturulacak alt yapı hizmetleri de daha uygun olacaktır.
Kolaylık Sağlama: E-ticaret sitesinin pazardan istediği miktarda pay elde edebilmesi için farklılık sunması gerekir. Burada ise sadece belli bir ürün grubunun satışa sunuluyor olması stok kolaylığı sağlamakla birlikte takip konusunda da hız kazandırır. Ayrıca dikey e-ticarette depo yönetimi, pazarlama çalışmaları ve reklam hizmetleri oluşturulması daha az maliyetli ve daha kolaydır.
Müşteri İlişkilerinde Kaliteli Hizmet: Ticaretin tamamında olduğu gibi burada da müşteri memnuniyeti çok önemlidir. Dikey e-ticarette tüketiciler bilgi almak istedikleri zaman belirli kategoriler hakkında çok kolay bir şekilde bilgi sahibi olabilirler. Bunun yanı sıra belli bir ürün konsepti olması ve daha az bir kitleye hitap edilmesi, güçlü ve kaliteli müşteri ilişkileri kurmanızda büyük avantaj sağlar. Bu da yeni müşteriler kazanmanızda oldukça yardımcı olacaktır.
Arama Motoru Optimizasyonu: E-ticaret sitesi için üst sırada yer almak önemlidir. Dikey e-ticarette de belirli bir kategori üzerinden ürün ve hizmet satış gerçekleştirileceği için üst sıralara tırmanmak çok daha kolay olacaktır.
Dikey E-Ticaretin Dezavantajları Nelerdir?
- Satış Trafiği
- Trendlerin Değişimi
- Hedef Kitleye Ulaşmak
- Gönderim Maliyeti
Satış Trafiği: Yatay e-ticaret sitelerinde birden fazla kategorinin yer alması, satış hacminin daha hızlı büyümesine ve trafiğin daha hızlı bir şekilde artmasına yardımcı olur. Dikey e-ticarette ise sadece belli ürün kategorileri bulunduğundan trafik, satış ve karlılık hacmi daha az olabilir.
Trendlerin Değişimi: Yatay e-ticaret sitelerinde farklı farklı ürün gruplarının bulunmasından ötürü dönemsel artış ya da azalışlardan etkilenmez. Yani alışveriş trendlerindeki değişiklik bu pazarı pek etkilememektedir. Oysa dikey e-ticaret niş bir pazar olduğu için trend değişimlerinde etkilenme durumu oldukça fazladır.
Hedef Kitleye Ulaşmak: Yatay e-ticaret siteleri hedef kitlelerine ulaşmak için arama motoru optimizasyonunda çok fazla atraksiyona sahipken, dikey e-ticaret sitelerinde sadece belirli kategorilerde olan ürünler bulunduğundan hedef kitleye ulaşmak biraz daha zor olacaktır.
Gönderim Maliyeti: Yatay e-ticaret sitesi sahipleri, daha çok ürünü satışa sunup kargoladıkları için gönderim maliyetleri biraz daha düşüktür. Dikey e-ticaret sitesi sahipleri ise daha az ürüne sahip oldukları ve genellikle yatay firmalara göre daha az satış yaptıkları için ürün gönderimi sırasında daha fazla maliyetle karşılaşabilirler.
Yatay ve Dikey E-Ticaretin Farklılıkları Nelerdir?
- Dikey pazar yukarıda da bahsettiğimiz gibi belli bir kitleye hitap eden e-ticaret sitelerinin bulunduğu pazardır. Buna ek olarak müşterilerin özel gereksinimlerine de hitap ederler. Diğer yandan yatay pazar ise, endüstrisine ve farklı nişlere bakılmaksızın çok fazla kitleye hitap eder. Yatay e-ticaret sitesine örnek verebileceğimiz en ünlü işletme Amazon’dur diyebiliriz. Amazon, kitap, mobilya, giyim, yazılım, müzik aleti ve daha fazlasını müşterilerine sunuyor.
- Dikey e-ticaret tek bir sektöre ya da ürün kategorisine odaklanır ve belli kitlelere hitap eder. Yatay e-ticaret ise geniş ürün yelpazesine odaklanarak farklı kategorilere de yer verir ve hedeflediği kitle oldukça geniştir.
- Dikey e-ticaret modeli ile çalışan firmaların trafik ve kar hacimleri yatay e-ticaret modeline sahip firmalara kıyasla daha küçüktür.
Dikey E-Ticaret Hangi Firmalar İçin Uygundur?
E-ticaret sitesi açmadan önce yapmanız gereken iş modelinizin ne olacağına karar vermektir. Açacağınız siteye uygun olarak hizmet ve ürünlerin belirlenmesi başarılı bir adım olur. Peki, dikey e-ticaret modeli hangi firmalar için uygundur?
- Kolay ve az maliyetli bir başlangıç yapmak isteyen firmalar,
- Belli bir kategoride ürün modeli sunan firmalar,
- Rekabeti düşük olan, fazla sermaye gerektirmeyen, niş bir pazarda yer almak isteyen ve belli bir kitleyi hedefleyen firmalar,
- Reklam ve pazarlama bütçesini düşük tutarak, stokta az sayıda ürüne yer veren firmalar,
- Küçük ve orta ölçekli firmalar dikey e-ticaret modeli için uygundur.